Sport en spel als middel om een democratische en vreedzame samenleving te bevorderen: het OPA model (Omgeving-Persoon-Activiteit)
De urgentie voor het implementeren van het gedachtegoed van de Vreedzame Wijk op de sportvereniging/ beweegactiviteiten kan liggen bij het oplossen van problematiek rondom negatief gedrag, maar de kern is een positieve benadering van kinderen: het stimuleren van democratische burgerschapsvorming. Het gaat bij De Vreedzame Wijk niet primair over het oplossen van een negatieve situatie, maar om een visie over hoe een gemeenschap zich in een positieve richting zou kunnen ontwikkelen. Vreedzaam begint dus bij een filosofie en een visie waar vervolgens concrete verwachtingen en gedrag aan gekoppeld worden. Tegelijkertijd kan geen enkele filosofie zonder een concretisering. Het OPA model tracht een manier van kijken en spreken te introduceren binnen de specifieke context van de bewegingswereld waardoor het verbeteren van de pedagogische kwaliteit in bewegingscontexten bevorderd wordt.

De oorsprong van het OPA-Model
Het OPA-model is ontwikkeld door docenten van de Calo Windesheim Zwolle met een nauwkeurig oog voor het bewegende kind in combinatie met alle factoren die van invloed kunnen zijn op het welbevinden. In 2018 hebben zij het OPA-model op schrift gesteld en sindsdien wordt het model toegepast in de propedeusefase van de opleiding tot leerkracht bewegingsonderwijs op de Calo Windesheim.
Het OPA-model heeft in de gemeente Utrecht zijn intrede gedaan als logisch voortvloeisel van het Utrechts Sport-akkoord waarin het belang van het verbeteren van pedagogische kwaliteit van sportomgevingen beschreven staat. Met behulp van het model kan een context waarin bewogen wordt zorgvuldig geanalyseerd worden. Door middel van deze analyse kan men uitspraken doen over factoren die tot succes hebben geleid of juist over factoren die voor verbetering vatbaar zijn. De eerste drie letters van het model staan voor drie perspectieven van waaruit deze analyse plaatsvindt. Elk perspectief uit het model wordt ingekleurd door drie andere begrippen zodat er uiteindelijk negen analyseonderwerpen ontstaan:

In Utrecht vinden er op dit moment verschillende workshops plaats waarin sportmedewerkers stap voor stap wegwijs worden gemaakt in het OPA-model. In deze pilot worden deelnemers uitgedaagd om zichzelf te trainen in het observeren en bespreken van de OPA-onderwerpen. Deze gezamenlijke training zorgt ervoor dat de deelnemers ervaren dat de grootsheid van het onderwerp ‘pedagogische kwaliteit’ een stuk beter behapbaar is. De ervaring leert dat het OPA-model in staat is om concreet genoeg te zijn voor praktijkmensen en veelomvattend genoeg voor beleidsmakers, in die zin werkt het OPA-model verbindend.

In 2022 werken we aan een trainingsopzet die voor alle sportmedewerkers/verenigingen toepasbaar is. We stellen dit aan geïnteresseerde sportorganisaties ter beschikking.

Ontwikkeld door Patrick Looijen i.s.m. Stichting Vreedzaam – oktober 2021